Çeviri, diller arası iletişimi sağlayarak farklı yer ve zamanlarda dahi olsa insanlığı birbirine bağlayan bir köprüdür. Bu köprü inşa edilirken birden çok süreçten geçer ve bu süreçlerin her basamağı aynı özeni gerektirir. Çeviri yapmadan önce dahi metin analiz edilmeli, okuyucu kitlesi saptanmalı ve kullanılacak terimler, yapılar bu doğrultuda şekillenmelidir. Ayrıntılı bir metin analizini, çeviri süreci takip eder. Ancak genellikle çevirmenden farklı kişilerin de erek metne göz gezdirmesi ve gözden kaçan hataları tespit etmesi ya da yazılanları onaylaması gerekir. Bu işleme redaksiyon denir. Bazen düzenleme de yeterli olmaz ve metne son okuma yapılması gerekir.
Redaksiyon Nedir?
Redaksiyon, çeviri sürecinden sonra herhangi bir hataya karşın çeviri metni yeniden inceleme ve gerekli düzeltmeleri yapma işlemidir. Redaksiyon yapan kişi bir editör ya da sadece bu işi yapan bir redaktör olabilir. Düzeltme yapılırken özellikle de bir Word belgesinde yapılıyorsa “Değişiklikleri İzle” özelliğini devreye sokmak çok önemlidir. Bu şekilde hem redaktör yapılan değişiklikleri görür hem de metin, çevirmene bir dönüt niteliğinde gönderilir. Redaksiyon sıklıkla yayınlanacak, basılacak ya da bir kitle için kaynak oluşturacak çevirilerde yapılır. Ancak müşterilerin taleplerine göre her metin redaksiyon işleminden geçebilir. Redaksiyon işlemi, yayınlanacak olan metinler için her zaman yeterli olmamaktadır. Bu noktada bürolar ya da müşteriler son okuma talep etmekte ve hatta konu uzmanlarından da yardım almaktadır. Uzmana danışma, genel olarak teknik metinlerde yapılır. Örneğin National Geographic, derginin içeriği gereği sık sık uzman yardımı almaktadır.
Redaksiyon Nasıl Yapılır?
Redaksiyon, bir metnin yayımlanmadan önce dilbilgisi, yazım ve imla kuralları bakımından incelenmesi, tümcelerde anlatım bozukluğuna yol açan öğelerin belirlenmesi ve düzeltilmesi işlemidir.
Çeviri metinlerinde redaksiyon hizmetine genel olarak metnin doğruluğundan ve kalitesinden emin olmak adına başvurulmaktadır. Redaksiyon sürecine öncelikli olarak metnin genel olarak okunması işlemiyle başlanır. Akabinde metindeki eksiklikler, fazlalıklar ve hatalar belirlenir. Gerekli düzeltmeler gerçekleştirilir. Sonrasında metin dilbilgisi, imla ve yazım kuralları açısından incelenir ve bulunan hatalar ve yanlışlar giderilir.
Metnin açık ve net olmaması halinde anlatım bozuklukları, mantık hataları ve anlam bulanıklığı yaratan cümleler düzeltilerek, metne akıcı bir anlatım kazandırılır. Terminoloji ve jargon açısından inceleme gerçekleştirilir. Metnin konusu dahilinde terimlerin uygun olmaması ve yanlış olması durumunda gerekli düzeltmeler gerçekleştirilir. Aşağıda redaksiyon işlemine ilişkin bir örnek bulabilirsiniz:
Ham hali: “LEHTAR’ın bu sebeplerden oluşan herhangi bir zararı, bir sigorta kapsamında olsun ya da olmasın, herhangi iddialara karşı savunma için gerekli masrafları, bunlara dahil ve bunlarla sınırlı olmamak üzere avukat ücretleri için SAHİBİ sorumluluk ve tazminden muaf olacaktır”.
Redakte edilmiş hali: “LEHTAR, avukatlık ücretleri de dahil olmak üzere herhangi bir iddiaya karşı savunmak için gerekli maliyetler dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere herhangi bir sigorta kapsamında olsun veya olmasın bu tür zararlar için MAL SAHİBİNİ tazmin etmeyi ve bu tür zararlardan muaf tutmayı kabul eder”.
Ele alınan tümce okunduğunda anlatım bozukluğu içeren ve bulanık bir cümledir. Örnek verecek olursak “herhangi iddialara karşı savunma için gerekli masraflar” öbeği okunduğunda bulanık ve akıcı olmayan bir anlam ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla ilgili öbek “herhangi bir iddiaya karşı savunma için savunmak için gerekli maliyetler” olarak redakte edilmiştir. İkinci bir örnek ise “bunlara dahil ve bunlarla sınırlı olmamak üzere” öbeğidir. Bu öbekten önce virgül kullanılması cümleyi hem anlam ve hem de mantık açısından bozmuştur. Dolayısıyla ilgili öbekte virgül kaldırılarak ilgili öbek yeniden redakte edilmiştir.
Redaksiyon işlemi redaktörler tarafından gerçekleştirilmektedir. Redaktörlerin mutlaka düzelteceği metne ilişkin uzmanlık alanına sahip olması redaksiyon işleminde büyük önem arz etmektedir.
Redaksiyon, bütün yazılı metinler üzerinde gerçekleştirilebilir. Makale, tez, abstract, kitap, roman, biyografi, web sitesi, sunum vb. içerikler için redaksiyon oldukça önemlidir. Redaksiyon, kitap redaksiyonu, web site redaksiyonu ve akademik redaksiyon gibi türler altında gerçekleştirebilmektedir.
Akademik Redaksiyon
Akademik metinlerde gerçekleştirilen redaksiyon işlemidir. Özellikle akademik makale, tez, tez özeti, araştırma, rapor vb. için gerçekleştirilmektedir. Genel olarak uluslararası olarak yayınlanma durumu bulunduğu için akademik metinlerde doğruluk, akıcılık, eksiksizlik ve kalite büyük önem arz eder. Dolayısıyla akademik metin veya akademik çeviri metni üzerinde redaksiyon oldukça gereklidir. Böylelikle metnin kalitesinden ve doğruluğundan emin olma fırsatı yakalanabilir. Aşağıda akademik redaksiyon işlemine ilişkin bir örnek yer almaktadır:
Ham hali: In this study, the analysis of occupational diseases covering ten years between 2010 and 2019 was made by using the statistical annuals of the Social Insurance Institution, and the insured persons who received income as a result of occupational diseases and the right holders who were given death income were mentioned.
Redakte edilmiş hali: Drawing on the statistical annuals of the Social Security Institution, this study has analyzed the occupational diseases covering the decade between 2010 and 2019 and dwelled on the insureds who were put on a salary as a result of occupational diseases and on the right owners who were put on a salary as a result of the death of relatives.
İlgili paragraf incelendiğinde ilk paragrafın tamamen Türkçe düşünülerek çevrildiği ve birtakım mantık hataları bulunduğu görülmüştür. Örneğin “ölüm geliri bağlanması” ifadesi için yukarıdaki metinde motomot bir mantıkla “give death income” ifadesi kullanılmıştır. Ancak ifade ile kastedilmek istenen ölüm sonrası maaş bağlanması şeklindedir ve “put on a salary as a resulf of the death” biçiminde redakte edilmiştir.
Çevirilerde en sık yapılan hatalardan birisi hedef dilde değil de kaynak dilde düşünülerek çeviri işleminin gerçekleştirilmesidir. Redakte işlemi aracılığıyla bu tarz hataların önüne geçilebilir. Akademik metinler dahil olmak üzere tüm metin türlerinde dilbilgisi, yazım ve imla kuralları kontrol edilir. Anlatım bozuklukları giderilip, metin akıcı, net ve anlaşılır bir biçimde yeniden ifade edilebilmektedir.
Redaksiyon Ücreti Ne Kadardır?
Yukarıda da bahsedildiği üzere redaksiyon işlemi, çevirilere göre daha kısa sürmektedir; ancak bu daha kolay demek değildir. İki dilde de üst düzey yeterlilik ve dikkat gerektirir. Bir metnin son hali redaktörün elinden çıkar ve çeviri işlemine katkısı büyüktür. Ortalama 1000 karakter üzerinden fiyat biçilen redaksiyon işlemleri sayfa uzunluğu, konunun uzmanlık gerektirmesi nedeniyle farklılaşabilir. Ancak, günümüzde 1000 karakteri 10 – 12 TL arasında değişmektedir ve minimum çeviri fiyatlandırmalarına göre -örneğin en az 10.000 karakterlik metin şartı- artmaktadır. Bazen redaktör, aynı zamanda konu uzmanı olabilir ve metni daha ayrıntılı inceler; bu gibi durumlarda da ücretler değişmektedir. Çünkü konu uzmanları genellikle dakikaya göre ücret almaktadır.
Redaktör Nedir? Nasıl Redaktör Olunur?
Redaktörler, çevrilen ya da yazılan bir metnin düzenlemelerini yaparak erek okuyucuya metni olabildiğince hatasız aktarmaya çalışan kişilerdir. Bugün yapılan çeviriler; uluslararası anlaşmalar sağlamakta, üniversitelerde kitap olarak kullanılmakta ve hatta iyileşmemizi sağlayan ilaçlarda uyarılar olarak bulunmaktadır. Bu nedenle siyasi, ekonomik, edebi ve en önemlisi hayati değer taşırlar. Çeviri sürecinde çevirmenin gözünden kaçan noktalar olabilir. Redaktörler, bu noktaların saptanması ve giderilmesi için dikkatli; imla, yazım kuralları gibi konularda bilgili kişilerdir. Redaktör olmak için herhangi bir okulun dil edebiyat bölümlerini bitirebilir ya da bu konuda çalışmalar yapıp, tecrübe kazanarak kendinizi geliştirebilirsiniz.
Redaktör Ne İş Yapar?
Redaktör, çevirilerin hedef dile uygunluğunu denetleyerek karşılaştırmalar ve incelemeler yapar. Metnin dil bilgisi kurallarına uyumunu gözden geçirir, kelime seçimine dikkat eder ve noktalama işaretlerinde düzenlemeler yapar. Metnin düzenlemesini tamamladıktan sonra çevirmene dönütler verebilir ve proje yöneticisine bazı hususlarda danışabilir. Belirlenen son teslim tarihinde projeyi hazırlar ve proje Word’de ya da bir makine çevirisi üzerindeyse “Gözden Geçir” özelliği ile son kontrolleri yapar.
Redaktörler Nerelerde Çalışabilir?
Bugün çeviri sektörünün dahil olmadığı bir endüstri neredeyse yoktur. Artık firmaların sosyal medya mecralarında dahi yazıların redakte edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle bir redaktörün çalışabileceği çok fazla iş ortamı vardır. Bunların başında dergiler, yayınevleri gelmektedir. Redaktörler bu gibi sürekli çeviri sirkülasyonunun olduğu iş yerlerinde tam zamanlı çalışabilirler. Bunun yanı sıra içerik üretme platformları ya da sadece düzenleme işlemi yapan sitelerde uzaktan çalışabilirler. Bazı çevirmenler, projelere göre redaktör ya da çevirmen olarak da çalışmaktadır. Bazen de dergi gibi çalışma ortamlarında redaktörün işine ek olarak yaratıcı yazım yapması beklenebilir. Örneğin markaların gönderdiği basın bültenlerini düzenleyen redaktör, aynı zamanda içerikle oynayarak dilde sadeleşmeye gidebilir, cümleler çıkarıp ekleyebilir.
Deneyimli Redaktör Kadrosuyla Çeviri Çözümleri…
Uzman çevirmen kadrosunun yanı sıra deneyimli redaktörleri sayesinde Çeviri Çözümleri, metinlerinizi hatasız ve dilediğiniz şekilde teslim ederek acil redaksiyon ihtiyaçlarınıza yanıt veriyor. Çeviri Çözümleri’nin uygun redaksiyon fırsatları için 7/24 iletişime geçebilir, belgelerinizi en kısa sürede alabilirsiniz.
Redaksiyon yapılmasını istediğiniz dosyalarınız için 0 212 221 45 21 numaralı telefondan, info@kurumsaltercume.com.tr adresimizden ya da 0 553 910 31 32 numaralı Mobil / Whatsapp / Telegram hattımızdan ulaşabilirsiniz.